12. Jakie programy wspierające rozwój gospodarki wodorowej istnieją na poziomie unijnym, krajowym, regionalnym?

Na poziomie unijnym istnieje wiele programów wspierających rozwój gospodarki wodorowej. Zatwierdzona przez Komisję Europejską Strategia w zakresie wodoru na rzecz Europy neutralnej dla klimatu zakłada powstanie różnych form wsparcia dla łańcucha dostaw wodoru.

Powołano Sojusz na rzecz Czystego Wodoru, który poprzez współpracę z Komisja będzie wspomagać dobrze skoordynowane inwestycje i działania w gospodarce wodorowej w kilku państwach członkowskich. Służy do tego specjalny instrument IPCEI umożliwiający przeznaczenie pomocy państwa na skorygowanie niedoskonałości rynku wpływających na realizację dużych, transgranicznych, zintegrowanych projektów w zakresie wodoru, które to projekty w znacznym stopniu przyczynią się do osiągnięcia celów klimatycznych.

Ponadto w ramach nowego instrumentu na rzecz odbudowy, NextGeneration EU, ponad dwukrotnie zwiększone zostaną środki dostępne w programie InvestEU. W ramach programu nadal będzie wspierane wdrażanie wodoru, w szczególności poprzez tworzenie zachęt dla inwestycji prywatnych o silnym efekcie mnożnikowym, za pomocą pierwotnych czterech segmentów polityki oraz nowego segmentu inwestycji strategicznych.

Państwa członkowskie, które nadały wodorowi odnawialnemu i wodorowi niskoemisyjnemu strategiczną rolę w krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu będą mogły liczyć na wymianę poglądów z Komisją Europejską na temat ich planów dotyczących wodoru za pośrednictwem grupy eksperckiej Hydrogen Energy Network (HyNet). Celem tego instrumentu będzie wspieranie inwestycji i reform państw członkowskich mających zasadnicze znaczenie dla trwałej odbudowy.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Fundusz Spójności otrzymają dodatkowe zasoby w ramach inicjatywy REACT-EU by wspierać innowacyjne rozwiązania w dziedzinie wodoru odnawialnego i wodoru niskoemisyjnego poprzez transfer technologii, partnerstwa publiczno-prywatne, a także linie pilotażowe do testowania nowych rozwiązań lub do wczesnej walidacji produktów. Regiony zmagające się z wysokim poziomem emisji dwutlenku węgla mogą liczyć na wsparcie w ramach mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji.

Instrument „Łącząc Europę” umożliwia finansowanie specjalnej infrastruktury do potrzeb technologii wodorowych, zmianę przeznaczenia sieci gazowych, projektów wychwytywania dwutlenku węgla i stacji tankowania wodoru.

W celu wspierania badań naukowych i innowacji w zakresie technologii wodorowych Unia Europejska powołała Wspólne Przedsiębiorstwo na rzecz Technologii Ogniw Paliwowych i Technologii Wodorowych. Poprzez współpracę z Sojuszem na rzecz Czystego Wodoru i wprowadzenie ramowego programu „Horyzont Europa” szczególne wsparcie otrzymają badania, rozwój i demonstracja w zakresie technologii w celu doprowadzenia ich do gotowości rynkowej, a także działania związane z uprzemysłowieniem przyczyniające się do dalszej redukcji kosztów i zwiększenia konkurencyjności.

W latach 2020-2030 na finansowanie technologii niskoemisyjnych przeznaczono ok. 10 mld euro w ramach funduszu innowacyjnego. Fundusz ma posłużyć do zmniejszania ryzyka dużych i złożonych projektów, dzięki czemu stwarza możliwość do wprowadzenia technologii wodorowych na szeroką skalę.

Na poziomie krajowym Ministerstwo Klimatu i Środowiska przyjęło projekt „Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.” określający cele i działania dotyczące rozwoju krajowych kompetencji i technologii na rzecz budowy niskoemisyjnej gospodarki wodorowej. Dokument ma określać aktualny stan rynku wodoru, przedstawiać podstawowe przeszkody technologiczne i biznesowe oraz wytyczać kierunki rozwoju tak, aby wodór stał się konkurencyjny względem paliw konwencjonalnych. Przewiduje się łącznie 40 działań na rzecz wyznaczonych celów zmierzających do powstania gospodarki wodorowej.

Regiony mogą korzystać z wyżej już wspomnianego Regionalnego Programu Operacyjnego, który określa obszary w jakich samorządy województwa będą działać na rzecz wspierania regionu. Przykładem takiego wsparcia może być Pożyczka Ekoenergetyczna wpisana w WRPO, która stanowi pomoc dla przedsiębiorców z sektora MŚP z obszaru województwa wielkopolskiego działających w dziedzinie gospodarki niskoemisyjnej.