EUROPA PROWADZI W WYŚCIGU O WPROWADZENIE CZYSTEJ ENERGII WODOROWEJ

Czysta energia wodorowa jest niezbędna dla konkurencyjności Europy oraz dla ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia Celsjusza.

“Nadszedł czas, aby zainwestować w wiodącą rolę Europy w dziedzinie wodoru, dla dobra naszego i świata” – powiedziała przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen w przemówieniu inauguracyjnym w dniu 29 listopada. Unia Europejska zaczęła inwestować w elektrolizery nowej generacji wcześniej niż reszta świata, dzięki czemu stała się światowym liderem pod względem patentów i publikacji na temat tej technologii, podkreśliła von der Leyen.

Druga edycja Europejskiego Tygodnia Wodoru zgromadziła ponad 2 000 uczestników z sektora publicznego i prywatnego z całej Europy i spoza niej w celu dokonania przeglądu postępów i spojrzenia w przyszłość na nowe możliwości produkcji i wykorzystania wodoru w całej gospodarce.

Partnerstwo na rzecz czystego wodoru, zainicjowane podczas tego wydarzenia, opiera się na fundamencie 13 lat współpracy między sektorem publicznym i prywatnym, stworzonym przez wspólne przedsiębiorstwo FCH, aby zapewnić, że innowacyjne technologie wyjdą z fazy eksperymentalnej i będą wykorzystywane przez przemysł, przedsiębiorstwa i konsumentów z korzyścią dla Europy.

Partnerstwa na rzecz sukcesu

Potrzeba współpracy, łączenia różnych zainteresowanych stron i sektorów, była powracającym tematem tego wydarzenia, podobnie jak pilna potrzeba przekształcenia planów w rzeczywistość. Decyzje dotyczące dużych inwestycji muszą być zsynchronizowane, a liczne projekty połączone, aby wywołać efekt kuli śnieżnej i zbudować rentowny rynek.

“Synergie i wspólny program zostały dobrze określone pod względem politycznym. Teraz trzeba je zrealizować. Mogą Państwo liczyć na wsparcie służb Komisji w realizacji tego planu” – powiedział Jean-Eric Paquet, dyrektor generalny DG ds. badań i innowacji.

Europa powinna wyciągnąć wnioski z “historii paneli słonecznych”, powiedział dr Fatih Birol, dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Agencji Energii. Europa jako pierwsza rozpoczęła produkcję paneli słonecznych, korzystając z dotacji podatników. Dwanaście lat później 8 na 10 paneli produkowanych jest poza UE.

Rozwój gospodarki wodorowej to “maraton”, a Europa musi uparcie i konsekwentnie współpracować z partnerami z obu Ameryk, Azji i Afryki, aby utrzymać wypracowaną przewagę – powiedział.

Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frans Timmermans powtórzył te słowa, podkreślając, że Europa musi być “proaktywna i odważna” w kwestii wodoru, aby uniknąć “bolesnych” doświadczeń z panelami słonecznymi.

“Chcę, aby UE objęła wyraźne przywództwo w tworzeniu ram dla globalnej gospodarki wodorowej” – powiedział.

Współzależność z partnerami, w tym z Afryki i Bliskiego Wschodu, ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw, wzmocnienia przemysłu i wsparcia globalnej transformacji energetycznej.

“Chociaż dynamika już istnieje, musimy jeszcze wiele zrobić. Globalny handel wodorem właściwie dziś nie istnieje. Czysty wodór jest nadal wszędzie zbyt drogi, dlatego pilnie potrzebne jest obniżenie kosztów technologii i zwiększenie skali” – powiedział Timmermans.

Wąskie gardło w zakresie umiejętności

Oczekuje się, że łańcuch wartości wodoru będzie zatrudniał ponad milion osób do 2030 roku i pięć razy więcej do 2050 roku. Wyzwaniem jest znalezienie tych wykwalifikowanych pracowników i szkoleniowców.

Sektor musi podnosić kwalifikacje, przekwalifikowywać się i przyciągać kobiety i młodych ludzi do sektora. Zainteresowanie młodych ludzi można wzbudzić poprzez rozpowszechnianie historii sukcesu i używanie jasnego, nietechnicznego języka w celu wyjaśnienia znaczenia wodoru – powiedziała Ana Nikolov z Instytutu Współpracy Transgranicznej.

Inicjatywy takie jak Erasmus+ i Horyzont Europa zapewniają ściślejszą współpracę między przemysłem a środowiskiem akademickim. Te dwa sektory nie mogą istnieć w izolacji, powiedziała Begoña Arano, z Programu Marie Curie Komisji Europejskiej.

Manuela Geleng (DG Zatrudnienie), powiedziała, że Komisja zaprosiła już sektor wodorowy do przyłączenia się do swoich licznych inicjatyw, zwłaszcza do flagowego Paktu na rzecz Umiejętności.

Centrum wiedzy

Partnerstwo na rzecz czystego wodoru planuje zagwarantować, że środki finansowe dostępne w ramach różnych instrumentów zostaną skierowane we właściwe miejsca poprzez stworzenie scentralizowanej bazy danych łączącej Komisję Europejską z państwami członkowskimi oraz wspierającej naukowców i decydentów.

W obliczu rosnącej liczby fałszywych wiadomości, potrzeba wiarygodnych i rzetelnych informacji ma zasadnicze znaczenie – powiedziała Hélène Chraye z DG ds.

Ośrodek musi zabezpieczyć własność intelektualną i chronić poufność, a znormalizowany szablon zapewni zharmonizowane raportowanie, powiedział Dirk Beckers, dyrektor Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska.

Europoseł Christian Ehler powiedział podczas panelu dyskusyjnego na temat priorytetów naukowych, że UE powinna rozważyć zaangażowanie się w dyplomację naukową z regionami takimi jak Afryka Północna, wymieniając się technologią dla energii elektrycznej produkowanej z energii słonecznej, jednocześnie wspierając zrównoważony rozwój w Afryce.

Ostrzegł, że zbudowanie ekosystemu wodorowego będzie wymagało dziesiątek tysięcy decyzji prawnych, co może stać się “administracyjnym koszmarem”. Praktycznie każdy zakład przemysłowy w Europie musiałby zostać odnowiony, co byłoby przedsięwzięciem na skalę, jakiej nie widziano od zakończenia II wojny światowej.

Oznacza to, że Partnerstwo na rzecz Czystego Wodoru musi być jak “pająk w sieci”, integrując systemy i koordynując badania, inwestycje i regulacje, łącząc przemysł z badaniami i rozwojem, powiedział.

Rosalinde van der Vlies, DG Badania i Innowacje, powiedziała, że zbudowanie takiego ekosystemu będzie wymagało również połączenia programów inwestycyjnych, takich jak partnerstwo EU-Catalyst i Horizon Europe.

Powiedziała, że zasadniczo podoba jej się pomysł stref wolnych od regulacji, tzw. piaskownic, które mają zachęcać do innowacji i eksperymentów. Mogłoby to przyczynić się do skuteczniejszego wdrażania dolin wodorowych.

Od MW do GW mocy

Europa jest światowym liderem w dziedzinie technologii elektrolizerów i dysponuje środkami finansowymi oraz potencjałem umożliwiającym zwiększenie mocy do GW. Jednak “wymóg dodatkowości” – aby zapewnić, że elektrolizery są zasilane przez nowe moce energii odnawialnej – jest główną przeszkodą w realizacji tego celu, powiedzieli Niels Aldag, dyrektor generalny Sunfire, i Jon Løkke, dyrektor generalny Nel Hydrogen.

Dodali oni, że producenci elektrolizerów nie mają żadnej kontroli nad uruchamianiem mocy energii odnawialnej.

“To zahamuje rozwój w Europie i będziemy musieli budować nasze fabryki elektrolizerów w USA lub Azji” – powiedział Løkke.

Europa zbudowała “niesamowite oczekiwania” w stosunku do wodoru i nie może sobie pozwolić na potknięcia na ostatnim odcinku, nie wprowadzając innowacji i technologii na rynek, dodał. Løkke wezwał również Komisję Europejską do ustanowienia prostego mechanizmu umożliwiającego producentom sprzedaż energii odnawialnej do sieci.

Capella Festa, dyrektor operacyjny firmy GENVIA, wspomniał, że aby utrzymać się w czołówce, UE musi zwiększyć tempo rozwoju i wdrażania technologii, z pomocą partnerstw przemysłowo-badawczych.

Zapewnienie pewności

Unijna strategia wodorowa, zaprezentowana w lipcu 2020 r., spotkała się z krytyką z powodu przedwczesności i zbyt ambitnych założeń, powiedział komisarz ds. energii Kadri Simson.

Jednak 15 państw członkowskich przeznaczyło już 9,3 mld euro na upowszechnianie wodoru w swoich planach naprawczych Covid-19.

W pakiecie Komisji dotyczącym rynku wodoru i zdekarbonizowanego gazu, który ma zostać opublikowany 14 grudnia, określono zasady kształtowania rynku wodoru, aby dać pewność inwestorom i zapewnić zwiększenie skali projektów, wesprzeć zintegrowane planowanie systemu energetycznego i promować zaangażowanie konsumentów.

“W ciągu ostatnich 16 miesięcy udało nam się wiele osiągnąć na rzecz wodoru w UE. Możemy nie zgadzać się co do szczegółów, ale z pewnością zgadzamy się co do kierunku” – powiedziała.

Bankowość na rzecz czystej energii

Bank klimatyczny Grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego zamierza zmobilizować 1 bln EUR na projekty związane z działaniami na rzecz klimatu do 2030 roku – powiedział wiceprezes EBI Kris Peeters.

Jeżeli unijny pakiet Fit for 55 ma odnieść sukces, należy przyspieszyć szybki rozwój technologii, badań i rozwoju oraz wdrożeń na dużą skalę.

EBI szacuje, że 50 proc. technologii redukcji emisji potrzebnych do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej do 2050 roku jest nadal na poziomie prototypu lub demonstracji.

Jego zdaniem to, czy projekty wykorzystania wodoru w przemyśle będą mogły być finansowane ze środków publicznych wcześniej niż później, będzie zależało od ram prawnych i wsparcia rządowego.

Strategiczne priorytety naukowe

Wszystkie sektory, w tym szersze europejskie środowisko naukowe, zostały zaproszone do określenia strategicznych priorytetów naukowych dla gospodarki wodorowej oraz sposobów zniwelowania różnic między technologią gotową do wprowadzenia na rynek a rozpowszechnieniem na dużą skalę, przy jednoczesnej poprawie i zróżnicowaniu opcji technologicznych.

Wyrażono silne poparcie dla partnerstwa na rzecz czystego wodoru, które miałoby finansować działania w całym łańcuchu wartości wodoru i na wszystkich poziomach gotowości technologicznej (TRL). To ostatnie jest szczególnie ważne, ponieważ z jednej strony wczesne demonstracje są niezbędne, aby zapewnić informacje zwrotne na temat opracowanych technologii, a z drugiej strony badania o niskim poziomie TRL są niezbędne, aby zapewnić technologie następnej generacji.

Partnerstwo na rzecz czystego wodoru powinno również uwzględnić aspekt lokalizacji i specyfiki regionalnej, ponieważ optymalne rozwiązania w zakresie produkcji i dystrybucji w dużym stopniu zależą od lokalnej specyfiki.

Poprawa zdolności produkcyjnych i wzmocnienie zdolności do produkcji masowej poprzez wspólne wysiłki badawcze z przemysłem ma zasadnicze znaczenie dla przewidywanego zwiększenia skali.

Innym obszarem priorytetowym są “doliny wodorowe”, które pokazują, jak gospodarka wodorowa mogłaby funkcjonować na poziomie lokalnym, ale także pomagają w identyfikacji i rozwiązywaniu problemów związanych z ich funkcjonowaniem, takich jak przeszkody techniczne lub administracyjne. W celu skuteczniejszego wdrażania dolin wodorowych zaproponowano pomysł stworzenia piaskownicy dla takich projektów.

Aby zapewnić optymalną produkcję wodoru, należy przeanalizować wszystkie formy elektrolizy w celu znalezienia najlepszego połączenia wydajności, trwałości i kosztów. Alternatywy dla produkcji z wykorzystaniem odpadów organicznych lub biogazu mogłyby stanowić uzupełnienie produkcji na dużą skalę.

Jeśli chodzi o składowanie, potrzebne są podziemne obiekty demonstracyjne, wykorzystujące różne technologie, aby zapewnić skuteczną integrację wodoru w ramach systemu energetycznego UE.

Wreszcie, chociaż badania nad ogniwami paliwowymi do zastosowań stacjonarnych w UE poczyniły znaczne postępy, potrzebne są nowe procesy produkcyjne w celu obniżenia kosztów. W lotnictwie priorytetem powinno być wykorzystanie ciekłego wodoru.

Tydzień wodorowy zakończyły dni przeglądowe programu wspólnego przedsiębiorstwa FCH, podczas których przedstawiono postępy w realizacji projektów wspieranych przez wspólne przedsiębiorstwo FCH 2 oraz rozwój technologiczny.

O partnerstwie na rzecz czystego wodoru

Europejski Tydzień Wodorowy był okazją do publicznego uruchomienia partnerstwa na rzecz czystych wodorów – następcy wspólnego przedsiębiorstwa na rzecz ogniw paliwowych i technologii wodorowych (FCH JU).

Wspólne przedsiębiorstwo na rzecz czystych wodorów będzie bazować na sukcesie wspólnego przedsiębiorstwa FCH, aby przyspieszyć rozwój i demonstrację europejskiego łańcucha wartości dla czystych technologii wodorowych, przyczyniając się do powstania zrównoważonych, zdekarbonizowanych i w pełni zintegrowanych systemów energetycznych. UE wesprze wspólne przedsiębiorstwo “Czysty wodór” kwotą 1 mld EUR w latach 2021-2027, uzupełnioną co najmniej taką samą kwotą pochodzącą od prywatnych członków partnerstwa.

Jego celem jest wzmocnienie i zintegrowanie potencjału naukowego UE, aby przyspieszyć rozwój i udoskonalenie zaawansowanych zastosowań czystego wodoru. Trzema członkami partnerstwa są: Komisja Europejska, branża ogniw paliwowych i technologii wodorowych reprezentowana przez Hydrogen Europe oraz środowisko naukowe reprezentowane przez Hydrogen Europe Research.

Źródło: fch.europa.eu